Nói đến sắc màu thổ cẩm dân tộc, chắc hẳn du khách trong và ngoài nước nhiều người biết đến thương hiệu độc quyền, sở hữu và làm ra những sản phẩm tinh tế, bắt mắt phù hợp với nhu cầu của du khách. Đến nay ít người còn xa lạ với địa chỉ số 29a Cầu Mây – Thị trấn Sa Pa là quầy hàng giới thiệu, kinh doanh những sản phẩm đồ trang sức, trang trí, trang phục thuộc Công ty TNHHTM TH Lan Rừng – Nơi lưu giữ, trưng bày và làm ra các sản phẩm thổ cẩm đa dạng sắc màu văn hóa các dân tộc vùng cao Tây Bắc.
Người Hmông ở Sapa là một trong những nhóm dân tộc thiểu số còn gìn giữ những kỹ năng độc đáo trong nghề làm thổ cẩm. Sau đây Thổ cẩm Lan Rừng xin giới thiệu clips đặc biệt để bạn hiểu thêm người Hmông làm thổ cẩm như thế nào:
Hợp tác xã thổ cẩm Lan Rừng hình thành và phát triển cách đây hơn 15 năm, do Cung Thanh Mai làm chủ nhiệm, khởi điểm ban đầu chỉ vài chục xã viên. Đến nay, trải qua 15 năm hoạt động HTX đã có hơn 100 xã viên tham gia. Chủ yếu ở các bản Tả Van, Tả Phìn, Trung Chải, Lao Chải, Cát Cát. Các sản phẩm của HTX đều làm thủ công rất tinh xảo, được thêu tay và dệt bằng khung cửi. Các mẫu mã hoa văn được lấy nguyên mẫu từ kho tàng hoa văn của đồng bào các dân tộc Mông, Dao, Giáy, Xa Phó… Đọc tiếp “Hợp Tác Xã thổ cẩm Lan Rừng”
Chuyện ăn mặc của phụ nữ người Dao ở Sapa rất được cọi trọng. Ngay từ bé, các cô gái Dao đã được mẹ dạy cho cách thêu thùa, ăn mặc sao cho đẹp, duyên dáng.
Được thấy bạn em ngồi dệt thổ cẩm Cái nụ hoa hồng lồng vào nhau…
Đúng rồi, cái nụ hoa của núi rừng tạo thành tấm áo, manh quần cho cả nhà chính nhờ bàn tay mẹ khéo, bàn tay em đảm. Bông hoa rừng nở thắm, con chim rừng say hót tìm bạn tình.
Mùa xuân đến, núi rừng mùa khô xác xơ, cũ kỹ nhường chỗ cho mùa xuân mới, tràn đầy nhựa sống, hừng hực cháy ngọn lửa yêu thương. Con gái bản trên, con trai bản dưới, váy áo tung tăng, xúng xính trong bộ trang phục mới nhất đi tìm bạn. Hơi thở tình yêu thúc giục họ đến với nhau hay những gam màu thổ cẩm rực lên giữa núi rừng.
Bạt ngàn những núi cùng rừng, những ruộng cùng nương. Người Dao trồng cây lúa nước để ăn no cái bụng, trồng cây bông để se sợi, dệt vải, tìm cây lá để nhuộm màu. Họ có tục trồng bông trên núi, tranh thủ lúc nương rẫy nhàn việc làm những công đoạn sơ chế: bật bông, ép hạt, se sợi, dệt vải. Để may, thêu thành những trang phục cho mình và người thân, sáng tạo nên những tác phẩm nghệ thuật – màu sắc tinh diệu, chi tiết sắc sảo mang hơi thở của ‘hương đồng gió nội’.
Phụ nữ Dao đỏ Sapa
Người Dao thường gieo hạt vào tháng một, tháng hai để tránh sương muối. Khi lấy được bông, họ đun qua nước sôi, ngâm vào nước lạnh, vớt ra đùm thành con. Dụng cụ chủ yếu hình thành nên bộ trang phục là chiếc khung dệt, vật cần thiết trong mỗi gia đình người Dao. Chỉ với hai thoi dệt chính, phụ; người phụ nữ Dao có biệt tài dệt được vải trắng lẫn vải màu. Ngay từ khi còn bé cô gái Dao đã được các bà mẹ dạy cho từng đường tơ, sợi chỉ, may vá, thêu thùa. Đến khi biết làm duyên cũng là lúc đường tơ sợi đã thành thục. Họ được dạy từ những công đoạn giản đơn, đến phức tạp, từ những chi tiết nhỏ đến cách nhuộm lại tấm áo chàm cho mới khi nó bạc màu. Bằng cách truyền nghề, chỉ dẫn thấu đáo của các bà, các mẹ tạo cho người phụ nữ Dao một nếp nghĩ ăn sâu vào tiềm thức, như một sắc thái độc đáo của văn hóa Dao.
Một bộ trang phục hoàn chỉnh của người Dao gồm: áo, yếm, xà cạp, cùng đồ trang sức vàng bạc, khăn vấn đầu… Duy nhất trong cộng đồng người Dao chỉ có người Dao Tiền là mặc váy (váy của người Dao Tiền phía bắc dài hơn váy của người Dao Tiền phía nam). Áo của người Dao Tiền gồm hai thân trước, nẹp và một xỏ tà. Thường trên đó họ dùng họa tiết hình gấu, chó. Đây cũng là ý niệm xa xưa gián tiếp nhớ về thủy tổ của dân tộc Dao. Ở đó có hình Bàn Vương, con chó ngũ sắc – đã có công giết giặc được vua gả công chúa cho sinh con đẻ cái, trở thành dân tộc Dao ngày nay, áo thường có bộ khuy quý bằng bạc hình tròn chạm khắc tinh vi. Cổ áo của người phụ nữ Dao được trang trí bằng núm bông hoa đỏ như nắm tay nổi bật trên nền áo chàm xanh đằm thắm. Yếm của người Dao khá đơn giản, chỉ là một vuông lụa trắng đính một miếng vải hình tam giác làm cổ yếm. Xà cạp có hình hoa văn móc câu hay răng cưa hình chim.
Để bộ trang phục thêm hoàn mỹ, họ thường dùng nhiều loại khăn vấn đầu (có 3 loại khăn: khăn vuông, khăn chữ nhật và khăn dài). Trong đám hát ví, họ thường dùng khăn thêu trắng dài chừng 12m, rộng 30-40cm, hai đầu gồm hai mảng hoa văn hình vuông tạo thành cảm giác mềm mại. Ngoài trang phục chính, người phụ nữ Dao còn ưa dùng đồ trang sức làm cho bộ trang phục của mình thêm sang trọng: vòng cổ, nhẫn, túi ăn trầu, các đồ trang sức bằng bạc hình bán cầu, hình sao 8 cánh. Có những cô gái Dao đeo 10 chiếc vòng cổ, 12 chiếc nhẫn, cùng những chiếc khuy bạc đường kính 6-7cm, nổi bật trên màu áo chàm.
Vào dịp lễ hội, người phụ nữ Dao còn giữ tục chải đầu bằng sáp ong cho mái tóc nuột nà, uốn lượn. Đây cũng là một bí quyết giúp mái tóc của những cô gái Dao khỏe về sức sống, đẹp trong con mắt mọi người. Trong không khí tưng bừng của ngày Tết, lễ hội, người ta dùng điệu hát lời ca làm cuộc sống thêm thăng hoa. Đáng chú ý là bộ trang phục của cô dâu, phải mất 3 năm cô gái Dao mới hoàn thành bộ trang phục cho mình. Trang phục chú rể kín đáo, ít phô bày, thường được may bằng các loại vải màu sậm phần nào thể hiện nam tính. Riêng trang phục của ông thầy cúng có khác đôi chút, mũ được làm bằng bìa cứng, gồm nhiều bức tranh ghép lại cắt dán theo hình quả núi dài khoảng 25cm. Áo màu đen được thêu hoa văn màu đỏ.
Đối với một dân tộc, một quốc gia bản sắc văn hóa là một giá trị có ý nghĩa tâm linh truyền thống cao quý thiêng liêng. Khi tìm hiểu về thời trang và cách làm đẹp của người Dao, chúng ta càng thêm tự hào về bề dày truyền thống văn hóa. Ở đó trang phục người phụ nữ Dao chiếm một vị trí đặc biệt, góp phần điểm xuyết thêm cho bức tranh 54 dân tộc anh em thêm rực rỡ, trọn vẹn của tổng thể hài hòa ‘bản sắc văn hóa Việt’.
Cửa hàng lưu niệm Lan rừng chuyên bán đồ thổ cẩm hiện đại pha truyên thống, rất phù hợp với du khách nước ngoài và những du khách thích phong cách hiện đại pha chút hoài cổ.
Giới thiệu đầy đủ những sản phẩm đặc sắc nhất
Ngày nay quà lưu niệm là một phần không thể thiếu để thể hiện sự quan tâm, là phép ứng xử tinh tế của khách du lịch. Nắm bắt nhu cầu đó, hợp tác xã thổ cẩm Lan Rừng đã sản xuất ra các sản phẩm rất đa dạng và phong phú, phù hợp với các du khách đến Sapa mua làm quà lưu niệm như: Trang phục truyền thống các dân tộc, túi, khăn, gối… Bên cạnh đó HTX còn cải tiến mẫu mã từ những chất liệu thổ cẩm thô sơ trở thành những mặt hàng vô cùng đặc sắc dùng để trang trí nội thất cho nhà hàng, khách sạn..
Trang trí và trưng bày ấn tượng
Hợp tác xã thổ cẩm Lan Rừng hình thành và phát triển cách đây hơn 15 năm, do Cung Thanh Mai làm chủ nhiệm, khởi điểm ban đầu chỉ vài chục xã viên. Đến nay, trải qua 15 năm hoạt động HTX đã có hơn 100 xã viên tham gia. Chủ yếu ở các bản Tả Van, Tả Phìn, Trung Chải, Lao Chải, Cát Cát. Các sản phẩm của HTX đều làm thủ công rất tinh xảo, được thêu tay và dệt bằng khung cửi. Các mẫu mã hoa văn được lấy nguyên mẫu từ kho tàng hoa văn của đồng bào các dân tộc Mông, Dao, Giáy, Xa Phó…
Chất liệu nguyên bản bền sắc
Sản phẩm của Lan Rừng đều mang đậm nét văn hóa của các dân tộc. Chúng là tập hợp những gì tinh túy nhất của mỗi dân tộc. Dựa trên những kiểu hoa văn truyền thống trang phục của đồng bào. Qua đó Lan Rừng đã có nhiều cải tiến và cách điệu để làm ra những sản phẩm độc đáo và bắt mắt. Bên cạnh những sản phẩm mang đậm nét văn hóa truyền thống thì có những sản phẩm cách điệu có sự kết hợp hài hòa giữa hoa văn truyền thống với kiểu dáng hiện đại, nhằm đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng.
